دای به معنی قبیله یا سرزمین و بزرگ و با مردم به کار می رفته است. چنانکه در نامهای ترکی مغولی به صورت پسوند و یا پیشوند در نام اشخاص استفاده می شده است. در لهجهء هزارگی دی معنای زیاد، بسته، یکجایی و خرمن را می رساند.

ولایت جدید التأسیس دایكندی در مركز افغانستان موقعیت دارد و با ولایات بامیان، غور، غز نی، ارزگان و هلمند متصل می باشد.  این ولایت، در مدار عرض  البلد 335500 و طول البلد 255500 واقع است و 2400 متر از سطح بحر ارتفاع دارد.

این منطقه دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی های اندك و جلگه های سر سبز و به طور مجموع كوهستانی است و یكی از محروم ترین و صعب العبور ترین نقطه ی كشور می باشد با وجود كوهستانی بودن مناطق مختلف این ولایت نمی توان حتی یك متر جاده موتر رو آسفالته پیداكرد، هیچ پل برای عبور و مرور این مردم تا كنون ساخته نشده است و اگر در بعضی از مناطق این ولایت سرك موتر رو و آن هم به صورت بسیار محدود وجو دارد، توسط خود مردم و اهالی منطقه با امكا نات محدود و به صورت غیر استاندارد و بدون رعایت مسایل ایمنی ساخته شده و هر از چند گاهی نیاز به تعمیر دارد این نبود كمترین امكان ار تباط و راههای مواصلاتی بین مناطق مختلف این ولایت و همچنان با ولایات هم جوار و مركز كشور خود علت مزید بر فقر و نابسامانی این مر دم است و در زمستان به مدت 6 ماه راهها به روی این مردم بسته است.

به صورت كل، باید گفت كه مردم دایكندی از هر گونه امكانات رفاهی، تحصیلی و آموزشی، بهداشتی، امور درمانی كه منجر به بی سوادی مطلق فقر شدید، شیوع بیماریها ی مختلف، افزایش مرگ و میر مادران بوده، در طی سالیان متمادی هیچ گونه توجهی از طرف دولت های مختلف در این جا صورت نگرفته است. وجود جنگها و نبود دولت مركزی در سالهای اخیر و عدم توجه حكمرانان و سلطه داران منطقوی به هیچ چیزی به جز منافع شخصی شان فكر نمی كردند.

دایكندی، دارای مساحت 22019  كیلومتر مربع و 2846 قریه و تعداد 723980 نفر نفوس می باشد و دارای 9 ولسوالی. از لحاظ سیستم اداری و حكومتی  این ولایت دارای 9 واحد اداری است؛ یعنی، دارای 9 ولسوالی است كه مركزیت ان در منطقه ی بادام خیز "نیلی" قرار دارد.
ولسوالیهای آن هر یك: نیلی؛ شهرستان، میرآمور، اشترلی، سنگ‌تخت و بندر، كیتی، كجران، و گیزاب است كه البته تا هنوز ادارات دولتی اكثر نقاط ولایت غیر فعال است و به طور نمونه ولسوالی گیزاب فاقد اداره حكومتی است و دایكندی به لحاظ حضور نیروهای طالبان و وابستگان آن هنوز بر آن ولسوالی تسلط ندارد.

تعداد نفوس: از لحاط جمعیتی و قومی: در این ولایت اقوام هزاره، پشتو و بلوچ ساكن می باشند كه بالاترین نفوس را هزاره ها تشكیل می دهند.

از لحاظ وضعیت فر هنگی: این ولایت نا انكشاف یافته ترین و محروم ترین منطقه در كشور است. اكثر ولسوالیها،  قرات فاقد مكتب، مدرسه و فضای آموزشی است و در دولت محترم فعلی و موسساتی جونDHSA , APEP   و غیره هنوز هم صدها دختر و پسر این ولایت از نعمت درس خواندن محروم است. مقاطع تحصیلی متوسطه و لیسه در بعضی جاهای این ولایت موجود است؛ در مركز ولایت بالاترین مقطع درسی تا صنف 8 فعال است. البته، بهترین منطقه از لحاظ وجود فضای آموزشی در كل ولایت ولسوالی شهرستان است.

از لحاظ امكانات فرهنگی: اطلاع رسانی و حضور نهادهای مدنی باید گفت كه این ولایت دارای یك  رادیوی محلی با موج FM   است كه از مركز ولایت را تحت پوشش قرار می دهد.

راههای مواصلاتی: از لحاظ راههای مواصلاتی و سرگ اكثر قرات، قصبات و ولسوالیها فاقد راههای مواصلاتی است. در طول سال به مدت 5 ماه راههای مواصلاتی مركز ولایت به پایتخت و ولسوالیها به مركز ولایت و بالعكس باز است و سپس به خاطر صعب العبور بودن، برف، نبود پل و پلچك قطع می شود.

طبی و بهداشتی: در مورد وضعیت صحی این ولایت نیز قابل ذکر است ینكه بسته در تمام ولایت شاید 5 یا 6 كلینیك بیشتر موجود نباشد و دسترسی به دوا و درمان و امكانات طبی و بهداشتی برای اكثر باشندگان ولایت میسر نیست و به تازگی ریاست صحت عامه دایكندی  دفترش را دایر كرده است كه به خاطر عدم تخصیص امكانات چندان فعال نیست

 امنیتی: دایكندی  به استثنای ولسوالی گیزاب به طور مجموع امن وآرام است و مردم  روز وشب  شان را با خیال راحت  سپری می كند  و مشغول غریب كاری و زندگی شان است.

 ولسوالی نیلی: به مركزیت ولایت دایكندی دارای 165 قریه و95340 نفوس و به مساحت 780 كیلومتر مربع  مساحت می باشد كه دارای آب و هوای معتدل و تقریبا گرم سیر می باشد.

ولسوالی خدیر: به مر كزیت خدیر دارای 294 قریه 1920 كیلومتر مربع  مساحت  و دارای 83400 نفر نفوس كه دارای آب و هوای نیمه معتدل دارد.

ولسوالی اشتر لی: ولسوالی اشتر لی به مر كزیت شیخمیران دارای 343 قریه 1890 كیلو متر مربع مساحت و به تعداد 88340 نفر نفوس می باشد  و دارای آب و هوای نیمه معتدل می باشد.

ولسوالی سنگ تخت-بندر: ولسوالی سنگ تخت-بندر، به مر كزیت دهن "سیلبیتو" ی بندر كه دارای 290 قریه 1095 كیلومتر مربع  مساحت و به تعداد 78900  نفر نفوس می باشد، این ولسوالی دارای آب و هوای سرد می باشد.

 ولسوالی شهرستان: به مركزیت القان دارای 290  قریه و دارای 4653 كیلومتر مبع مساحت و به تعداد 72450 نفر نفوس دارای آب و هوای نیمه معتدل  می باشد.

ولسوالی میرا مور: به مر كزیت تگاب كه دارای 326 قریه و دارای 1921 كیلومتر مربع مساحت و به تعداد 88400 نفر نفوس می باشد كه دارای آب و هوای نیمه معتدل می باشد.

ولسوالی كجران  به مر كزیت كجران دارای 326 قریه و دارای 1610 كیلومتر مربع مساحت و به تعداد 73800 نفر نفوس می باشد، این ولسوالی دارای آب و هوای گرم سیر می باشد.

ولسوالی كیتی: به مر كزیت دشت كیسو، 196 قریه و دارای 1610 كیلومتر مربع مساحت و به تعداد 64900 نفر نفوس می باشد این ولسوالی دارای آب و هوای گرم سیر می باشد.

ولسوالی گیزاب: به مر كزیت "چونی" دارای 126 قریه و4240 كیلومتر مربع مساحت و به تعداد 78450 نفر نفوس می باشد و دارای آب و هوای گرم می باشد.

ولایت دایكندی یكی از ولایتهای پر نفوس افغانستان می باشد و تر كیب جمعیت از نظر جنسیت 48 فی صد نفوس را اناث و 52 فی صد  نفوس را مردان تشكیل می دهد و از جایگاه سواد در حداقل قرار دارد. تعداد مر گ و میر در بین زنان و اطفال زیر 5 سال فوق العاده  بالاست و میانگین عمر در حدود 60 سال است كه این  خود بیانگر آمار فوتی در بین مردم این ولایت است 80 فی صد اراضی این ولایت كوهستانی است تا هنوز سروی دقیق از منابع زیر زمینی این ولایت صورت نگرفته است و بیشترین تركیب جمعیت از نظر سنی بین 10 تا35 سال تشكیل می شود، كه این جمعیت جوان دارای قدرت و توان كار بوده؛ اما، با كمال تأسف، تا كنون هیچ گونه زمینه كار برای این جمعیت جوان  فراهم نیست و اکثر این جوانان آواره ی دیار بیگانه گان است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: