پس از جنگهای داخلی، حکومت طالبان، حمله امریکا، و دوران گذار دولت انتقالی، مردم افغانستان در یک رای‌گیری عمومی برای نخستین بار تحت نظارت سازمان ملل و دیگر نهادهای بین‌المللی حامد کرزی را به عنون نخستین رییس جمهور منتخب خود برگزیدند و نظام كشور به جمهوری اسلامی تبدیل گردید.
تقسیمات اداری افغانستان در حال حاضر به شرح زیر است:

● تقسیمات کشوری
▪ ولایات
افغانستان دارای ۳۴ ولایت ( استان) است.
ولایت ارزگان Uruzgan به مرکز«ترین کوت» مساحت 295.29 کیلومتر مربع، جمعیت 29/295 کیلومتر مربع، جمعیت 465000 نفر)
ولایت بادغیس Badghis به مرکزیت «قلعه نو» (مساحت 21/858 و 21 کیلومتر مربع جمعیت 224000 نفر)
ولایت بامیان Bamianبه مرکزیت «بامیان» (مساحت 17/414 کیلومتر مربع جمعیت 281000 نفر)
ولایت بدخشان Badakhashan به مرکزیت »فیض آباد» (مساحت 47/403 کیلومتر مربع، جمعیت 521000 نفر)
ولایت بغلان Baghlan به مرکزیت «بغلان » (مساحت 17/109 کیلومتر مربع، جمعیت 517000 نفر)
ولایت بلخ Balkh به مرکزیت «مزار شریف» (مساحت 12/593 کیلومترمربع جمعیت 610000 نفر)
ولایت پروان Paruan به مرکزیت «چاریکار» (مساحت 9/399 کیلومتر مربع ، جمعیت 528000 نفر)
ولایت پکتیا Paktia به مرکزیت «گردیز» (مساحت 9/581 کیلومتر مربع، جمعیت 506000 نفر)
ولایت پکتیکا PaktiKa به مرکزیت «شرنه» (مساحت 19/336 کیلومتر مربع، جمعیت 256000 نفر)
ولایت پنجشیر PANJSHIR با مرکزیت بازارک
ولایت تخار Takhar به مرکزیت «تالقان» (مساحت 12/376 کیلومتر مربع جمعیت 544000 نفر)
ولایت جوزجان Jowzjan به مرکزیت «شبرغان» (مساحت 25/553 کیلومتر مر بع، جمعیت 616000 نفر)
ولایت خوست KHOSTبا مرکزیت شهر خوست
ولایت دایکندی Daikondi با مرکزیت شهر خدیر
ولایت زابل Zabol به مرکزیت «قلات» (کلات) (مساحت 17/293 کیلومتر مربع جمعیت 1888000 نفر)
ولایت سر پل SARPOLبا مرکزیت شهر سرپل
ولایت سمنگان Samangan به مرکزیت «آیبک» (سمنگان) (مساحت 15/565 کیلومتر مربع، جمعیت 274000 نفر)
ولایت غزنی Ghazni به مرکزیت «غزنی» (مساحت 23/378 کیلومتر مربع، جمعیت 676000 نفر)
ولایت غور Ghowr به مرکزیت «چخچران» (مساحت 38/666 کیلومتر مربع، جمعیت 354000 نفر)
ولایت فاریاب Faryab به مرکزیت «میمنه» مسساحت 22/279 کیلومتر مربع جمعیت 610000 نفر)
ولایت فراه Farah به مرکزیت «فراه» (مساحت 47/788 کیلومتر مربع، جمعیت 245000نفر)
ولایت قندهار Qandahar به مرکزیت «قندهار» (مساحت 47/675 کیلومتر مربع جمعیت 598000 نفر)
ولایت کابل kabul به مرکزیت «کابل» (مساحت 4558 کیلومتر مربع، جمعیت 1/518000نفر)
ولایت کاپیسا kapisa به مرکزیت «محمودراقی» (مساحت 1/871 کیلومت مربع جمعیت 262000 نفر)
ولایت قندوز Qanduz به مرکزیت «قندوز» (کندز) (مساحت 7/827 کیلومتر مربع،جمعیت 583000 نفر)
ولایت کنر Konarha به مرکزیت «اسد آباد» (مساحت 10/479 کیلومتر مربع، جمعیت 262000 نفر)
ولایت لغمان Loghman به مرکزیت مهترلام (مساحت 7210کیلومتر مربع جمعیت 325000 نفر)
ولایت لوگر Lowgar به مرکزیت «برهکی» (مساحت 4652 کیلومتر مربع، جمعیت 226000 نفر)
ولایت ننگرهار Nangarhar به مرکزیت «جلال آباد» (مساحت 7616 کیلومتر مربع جمعیت 7820000 نفر)
ولایت نورستان NORESTANبا مرکزیت شهر کامدیش
ولایت نیمروز Nimruz به مرکزیت «زرنج» (مساحت 41/356 کیلومتر مربع، جمعیت 108000نفر)
ولایت وردک Vardak به مرکزیت »میدان شهر« (مساحت 9023 کیلومتر مربع، جمعیت 301000 نفر)
ولایت هرات Harat به مرکزیت «هرات» (مساحت 61/315 کیلومتر مربع، جمعیت 808000 نفر)
ولایت هلمند Helmand به مرکزیت «لشگرگاه» (مساحت 61/829 کیلومتر مربع، جمعیت 542000 نفر)

معرفی واحدهای اداری:
ولایت از جهت یک واحد اداری بزرگ بنابر اصطلاح جغرافیا یک حوزه رسمی را تشکیل داده و از همین حوزه رسمی واحدهای کوچکتر جهت انسجام امور اداری و غیره تنظیم می شد. نظام اداری و ولایت ها به درجه های یک و دو و سه تقسیم می شد. مانند کابل، ننگرهار، قندوز، بلخ، هرات و قندوز ولایات درجه یک هستند
ولایات غزنی، پروان، جوزجان، فراه، فاریاب، بغلان، تخار، بدخشان و هیلمند ولایات درجه دو و سایر ولایات درجه سوم بودند و همچنین ولسوالی ها به درجه های 1 و 2 و 3 و 4 تقسیم می شدند. که تقسیم بندی و درجه بندی آنها تا اندازه زیادی براساس تعداد جمعیت ( نفوس ) و مساحت جغرافیایی ولسوالیها صورت می گرفت. اداره قبایل و کوچی ها به علاقه داریها یا لوئی ولسوالیها مربوط می شد.

واحدهای اداری به چهار نوع تقسیم شده است:
مركز ولایت:
مركز ولایت شهر عمده ولایت (شاروالی) با یك تعداد قریه های جوار آن احتوا می كند معهذا ساحه بعضی از مراكز ولایات مانند كابل، كندهار، هرات، مزار شریف، جلال آباد و میمنه در واقع محدود به حدود شاروالی شهر می باشد وضمنا مراكز ولایت مقام اداری ولایت است كه فعالیت های تمام واحد های كوچك اداری، لوی ولسوالی، ولسوالی و علاقه داری از آن جا نظارت می شود .
لوی ولسوالی ( شهرستانهای بزرگ ):
لوی ولسوالی ها نیز مانند مراكز ولایات دارای یك مركز اداری و بعضی قراء ماحول آن می باشد كه مستقیما زیر اداره این مركز قرار دارند . لوی ولسوالی ها مانند مراكز ولایات از نقطه نظر سلسله مراتب اداری واحد های كوچك اداری خویش را نظارت می كنند. تعداد لوی ولسوالی ها به 5 بالغ می گردند كه عبارتند از: لوی ولسوالی كاپیسا (محمود راقی) مربوط ولایت پروان- لوی ولسوالی كتواز (زرغون شهر) مربوط ولایت غزنی- لوی ولسوالی شینوار( غنی خیل) مربوط ولایت ننگرهار لوی ولسوالی ارگون ولوی ولسوالی خوست مربوط ولایت پكتیا .


   تشکیلات اداری افغانستان
سرزمینی که امروز افغانستان نامیده می‌شود، تاخت و تازهای اقوام گوناگون و جهان‌گشایان و مهاجمان بی‌شماری را به یاد دارد. بخشهای گوناگونی از افغانستان طی سالهای طولانی با شاهنشاهی‌های همسایه، تاریخ مشترک داشته و یا بخشی از آنها بوده‌اند. از اقوام آریایی و شاهان هخامنشی، همچنین اسکندر، مسمانان، و مغولان تا نیروهای تحت نفوذ شوروی بر این سرزمین حکم رانده‌اند و تاریخی پرحادثه را برایش رقم زده‌اند.
احمد شاه درانی از شاهان پشتون افغانستان، در سال ۱۷۴۴ میلادی، نام این کشور را به طور رسمی افغانستان نامید. افغان (در لغت به معنای ناله و فغان) نامی بوده است که به اقوام پشتون گفته می شده و اکنون، به هر تبعه کشور افغانستان، افغان گفته می شود.
قسمتی از سرزمین کنونی افغانستان،(شامل هرات) تا ۱۵۰ سال پیش بخشی از خاک ایران بود که که انگلیس با تصرف بخش‌هایی از جنوب ایران ناصرالدین شاه قاجار را مجبور به قبول پیمان پاریس کرد و این سرزمین‌ها از ایران جدا شد.
پس از جنگهای داخلی، حکومت طالبان، حمله امریکا، و دوران گذار دولت انتقالی، مردم افغانستان در یک رای‌گیری عمومی برای نخستین بار تحت نظارت سازمان ملل و دیگر نهادهای بین‌المللی حامد کرزی را به عنون نخستین رییس جمهور منتخب خود برگزیدند و نظام كشور به جمهوری اسلامی تبدیل گردید.
تقسیمات اداری افغانستان در حال حاضر به شرح زیر است:

● تقسیمات کشوری
▪ ولایات
افغانستان دارای ۳۴ ولایت ( استان) است.
ولایت ارزگان Uruzgan به مرکز«ترین کوت» مساحت 295.29 کیلومتر مربع، جمعیت 29/295 کیلومتر مربع، جمعیت 465000 نفر)
ولایت بادغیس Badghis به مرکزیت «قلعه نو» (مساحت 21/858 و 21 کیلومتر مربع جمعیت 224000 نفر)
ولایت بامیان Bamianبه مرکزیت «بامیان» (مساحت 17/414 کیلومتر مربع جمعیت 281000 نفر)
ولایت بدخشان Badakhashan به مرکزیت »فیض آباد» (مساحت 47/403 کیلومتر مربع، جمعیت 521000 نفر)
ولایت بغلان Baghlan به مرکزیت «بغلان » (مساحت 17/109 کیلومتر مربع، جمعیت 517000 نفر)
ولایت بلخ Balkh به مرکزیت «مزار شریف» (مساحت 12/593 کیلومترمربع جمعیت 610000 نفر)
ولایت پروان Paruan به مرکزیت «چاریکار» (مساحت 9/399 کیلومتر مربع ، جمعیت 528000 نفر)
ولایت پکتیا Paktia به مرکزیت «گردیز» (مساحت 9/581 کیلومتر مربع، جمعیت 506000 نفر)
ولایت پکتیکا PaktiKa به مرکزیت «شرنه» (مساحت 19/336 کیلومتر مربع، جمعیت 256000 نفر)
ولایت پنجشیر PANJSHIR با مرکزیت بازارک
ولایت تخار Takhar به مرکزیت «تالقان» (مساحت 12/376 کیلومتر مربع جمعیت 544000 نفر)
ولایت جوزجان Jowzjan به مرکزیت «شبرغان» (مساحت 25/553 کیلومتر مر بع، جمعیت 616000 نفر)
ولایت خوست KHOSTبا مرکزیت شهر خوست
ولایت دایکندی Daikondi با مرکزیت شهر خدیر
ولایت زابل Zabol به مرکزیت «قلات» (کلات) (مساحت 17/293 کیلومتر مربع جمعیت 1888000 نفر)
ولایت سر پل SARPOLبا مرکزیت شهر سرپل
ولایت سمنگان Samangan به مرکزیت «آیبک» (سمنگان) (مساحت 15/565 کیلومتر مربع، جمعیت 274000 نفر)
ولایت غزنی Ghazni به مرکزیت «غزنی» (مساحت 23/378 کیلومتر مربع، جمعیت 676000 نفر)
ولایت غور Ghowr به مرکزیت «چخچران» (مساحت 38/666 کیلومتر مربع، جمعیت 354000 نفر)
ولایت فاریاب Faryab به مرکزیت «میمنه» مسساحت 22/279 کیلومتر مربع جمعیت 610000 نفر)
ولایت فراه Farah به مرکزیت «فراه» (مساحت 47/788 کیلومتر مربع، جمعیت 245000نفر)
ولایت قندهار Qandahar به مرکزیت «قندهار» (مساحت 47/675 کیلومتر مربع جمعیت 598000 نفر)
ولایت کابل kabul به مرکزیت «کابل» (مساحت 4558 کیلومتر مربع، جمعیت 1/518000نفر)
ولایت کاپیسا kapisa به مرکزیت «محمودراقی» (مساحت 1/871 کیلومت مربع جمعیت 262000 نفر)
ولایت قندوز Qanduz به مرکزیت «قندوز» (کندز) (مساحت 7/827 کیلومتر مربع،جمعیت 583000 نفر)
ولایت کنر Konarha به مرکزیت «اسد آباد» (مساحت 10/479 کیلومتر مربع، جمعیت 262000 نفر)
ولایت لغمان Loghman به مرکزیت مهترلام (مساحت 7210کیلومتر مربع جمعیت 325000 نفر)
ولایت لوگر Lowgar به مرکزیت «برهکی» (مساحت 4652 کیلومتر مربع، جمعیت 226000 نفر)
ولایت ننگرهار Nangarhar به مرکزیت «جلال آباد» (مساحت 7616 کیلومتر مربع جمعیت 7820000 نفر)
ولایت نورستان NORESTANبا مرکزیت شهر کامدیش
ولایت نیمروز Nimruz به مرکزیت «زرنج» (مساحت 41/356 کیلومتر مربع، جمعیت 108000نفر)
ولایت وردک Vardak به مرکزیت »میدان شهر« (مساحت 9023 کیلومتر مربع، جمعیت 301000 نفر)
ولایت هرات Harat به مرکزیت «هرات» (مساحت 61/315 کیلومتر مربع، جمعیت 808000 نفر)
ولایت هلمند Helmand به مرکزیت «لشگرگاه» (مساحت 61/829 کیلومتر مربع، جمعیت 542000 نفر)

معرفی واحدهای اداری:
ولایت از جهت یک واحد اداری بزرگ بنابر اصطلاح جغرافیا یک حوزه رسمی را تشکیل داده و از همین حوزه رسمی واحدهای کوچکتر جهت انسجام امور اداری و غیره تنظیم می شد. نظام اداری و ولایت ها به درجه های یک و دو و سه تقسیم می شد. مانند کابل، ننگرهار، قندوز، بلخ، هرات و قندوز ولایات درجه یک هستند
ولایات غزنی، پروان، جوزجان، فراه، فاریاب، بغلان، تخار، بدخشان و هیلمند ولایات درجه دو و سایر ولایات درجه سوم بودند و همچنین ولسوالی ها به درجه های 1 و 2 و 3 و 4 تقسیم می شدند. که تقسیم بندی و درجه بندی آنها تا اندازه زیادی براساس تعداد جمعیت ( نفوس ) و مساحت جغرافیایی ولسوالیها صورت می گرفت. اداره قبایل و کوچی ها به علاقه داریها یا لوئی ولسوالیها مربوط می شد.

واحدهای اداری به چهار نوع تقسیم شده است:
مركز ولایت:
مركز ولایت شهر عمده ولایت (شاروالی) با یك تعداد قریه های جوار آن احتوا می كند معهذا ساحه بعضی از مراكز ولایات مانند كابل، كندهار، هرات، مزار شریف، جلال آباد و میمنه در واقع محدود به حدود شاروالی شهر می باشد وضمنا مراكز ولایت مقام اداری ولایت است كه فعالیت های تمام واحد های كوچك اداری، لوی ولسوالی، ولسوالی و علاقه داری از آن جا نظارت می شود .
لوی ولسوالی ( شهرستانهای بزرگ ):
لوی ولسوالی ها نیز مانند مراكز ولایات دارای یك مركز اداری و بعضی قراء ماحول آن می باشد كه مستقیما زیر اداره این مركز قرار دارند . لوی ولسوالی ها مانند مراكز ولایات از نقطه نظر سلسله مراتب اداری واحد های كوچك اداری خویش را نظارت می كنند. تعداد لوی ولسوالی ها به 5 بالغ می گردند كه عبارتند از: لوی ولسوالی كاپیسا (محمود راقی) مربوط ولایت پروان- لوی ولسوالی كتواز (زرغون شهر) مربوط ولایت غزنی- لوی ولسوالی شینوار( غنی خیل) مربوط ولایت ننگرهار لوی ولسوالی ارگون ولوی ولسوالی خوست مربوط ولایت پكتیا .

ولسوالی ها ( شهرستان ):
ولسوالی ها اساس تقسیمات واحد های اداری افغانستان محسوب می شوند. هر ولسوالی دارای یك مركز اداری و قریه های اطراف آن می باشد. ولسوال ( شهردار ) كه در راس یك ولسوالی قرار دارد نزد والی ( استاندار ) و یا لوی ولسوال مربوط مسئولیت دارد.
نظر به تشكیلات فعلی در حدود 175 ولسوالی در سر تا سر مملكت وجود دارند.

علاقه داری ( مجموعه چند روستا ):
علاقه داری ها نیز شامل یك مركز اداری وقراء مربوط می باشد. علاقه دار در برابر ولسوال، لوی ولسوال و یا والی مربوط خویش مسئولیت دارد. فعلا 118 علاقه داری در سر تا سر كشو روجود دارند .
در هر ولایت رئیس اداره محلی، والی ها می باشد كه طبق مقررات مقرر می گردد. در هر ولایت باقی نماینده های قوه اجرا ئیه از وزارت های مختلف تحت اثر والی كه نماینده بزرگ قوه اجرا ئیه می باشد اجرای وظیفه می كنند. والی ها نزد وزارت داخله در اجرای امور ایشان مسئولیت دارند. اراضی علاقه دار ی ها ، ولسوالی ها و لوی ولسوالی ها به قریه و دهات منقسم بوده و در هر ده یك نفر ملك انتخاب می گردد.

تقسیمات اداری کشور در زمانهای مختلف متغییر بوده است و براساس نحوه حکومت داری تعیین میشده است. لذا در این جا به صورت اختصار تقسیمات اداری افغانستان از زمان امیر عبدالرحمن تا امروز شرح می گردد.

- تقسیمات اداری افغانستان از زمان امیر عبدالرحمن خان به شش ولایت ذیل چنین بوده است.
1- ولایت تركستان افغانی
2- ولایت بدخشان توام با واخان
3- ولایت هرات
4- ولایت قندهار
5- ولایت فراه
6- ولایت كابل

كابل به حیث پایتخت و سایر ولایات توسط نایپ الحكومه كه از طرف خود امیر انتخاب می گردید اداره می شدند. ولایات به نوبه خود به نواحی خرد و بزرگ تقسیم می گردند.
- در زمان اعلیحضرت امان الله خان تعدیلات در تقسیمات ملكیه افغانستان به عمل آمد.
چنان چه در نظام نامه تقسیمات ملكیه افغانستان سال 1302 چنین شرح گردیده است.

افغانستان در سال 1299 به پنج ولایت و چهار حكومت اعلی به ترتیب ذیل تقسیم شده بود:
1- ولایت كابل
2- ولایت قندهار
3- ولایت هرات
4- ولایت تركستان
5- ولایت قطغن و بدخشان
1- حكومت اعلی سمت مشرقی
2- حكومت اعلی سمت جنوبی
3- حكومت اعلی فراه
4- حكومت اعلی میمنه
ولایات تحت اداره نایب الحكومه ها و حكومات اعلی توسط حاكم اعلی و نایب الحكومه كابل كه به نام والی گفته می شد اداره می شدند.
ولایات و حكومت های اعلی به نوبه خود به تقسیمات اداری كوچك مانند حكومت های كلان وحكومتی ها و علاقه داری منفسم می گردیدند و از لحاظ اداره حكومات كلان، حكومتی ها را و حكومتی ها علاقه داری ها را تحت اداره داشتند.
علاقه داری هایی كه از جمله واحدهای كوچك اداری محسوب می شدند از قریه های متعدد متشكل بودند.
امور اداری علاقه توسط علاقه دار و امور اداری قریه ها توسط یك یا دو نفر قریه دار اجرا می گردید. حكومتی ها به سه درجه انقسام یافته بودند: اول، دوم و سوم وعلاقه داری ها به درجه اول و دوم تقسیم می شدند.

- در زمان اعلیحضرت محمد نادر خان در تقسیمات ملكیه ولایات افغانستان نیز تغیرات به شرح ذیل به عمل آمد:
1- ولایت كابل
2- ولایت قندهار
3- ولایت هرات
4- ولایت مزار شریف
5- ولایت قطغن و بدخشان
1- حكومت اعلی سمت مشرقی
2- حكومت اعلی سمت جنوبی
3- حكومت اعلی فراه و چخانسور
4- حكومت اعلی میمنه و حكومت مستقل ارگو ن
آمر ولایت كابل به نام والی و سایر ولایات به عنوان نایب الحكو مه و حكومت های اعلی به نام حاكم اعلی خطاب می شدند و در عین زمان مانند سابق این تقسیمات اداری به تقسیمات اداری كوچك تر یعنی دوازده حكومت كلان و 120 حكومت ثالثه و 163 علاقه داری تقسیم می گردید.

- در زمان اعلیحضرت محمد ظاهرشاه در تقسیمات ملكیه ولایات افغانستان نیز تغیرات به شرح ذیل به عمل آمد:
به تعقیب یك سلسله اصلاحات كه در امور مختلفه افغانستان از جانب سازمان دولتی روی دست گرفته شد در سال 1343 تشكیلات اداری جدید تدوین و تشكیلات سابقه ملغی قرار داده شد. در ابتدا یعنی در سال 1343 افغانستان به 29 ولایت و یك سال بعد از آن به 28 ولایت تقسیم گردید. اما از زمان نظام خجسته جمهوری یعنی سال 1352 به این طرف افغانستان به 27 ولایت تقسیم گردیده است كه به این اساس در افغانستان 325 واحد اداری وجود دارد كه شامل 27 ولایت 5 لوی ولسوالی 175 ولسوالی و 118 علاقه داری می باشند.
- تقسیمات اداری کشور در سال 1370 هجری شمسی شامل 32 ولایت ، 94 نقطه شهری، 294 ولسوالی و 35500 قریه بوده است. که علاقه داریها از تشکیلات اداری حذف و به ولسوالی تبدیل شده است.
 

منبع:  http://afghan-information.mihanblog.com

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: