شناسنامه جغرافيايي فراه

فراه با مساحت  332 49 كيلومتر مربع ولايتي است كه در غرب افغانستان كه با ايران همسرحد مي باشد. يكي از ولايات پر نفوس افغانستان بوده كه از شمال به هرات، از شمال شرق به غور، از جنوب به نيمروز، از جنوب شرق به هلمند و از غرب با ايران 262 كيلومتر هم سرحد است.

فراه از سطح بحر 757 متر ارتقاع دارد. اقليم آن نيمه صحرايي بوده كه تابستان گرم و زمستان خشك دارد. اقليم فراه در طول سال، ميان منفي 5 و مثبت 45 درجه سانتي گريد در نوسان مي باشد.

اراضي آن از شرق به غرب، از دامنه گسترده سياه كوه به سوي دشت هايي كه تا مرز ايران پراكنده مي شود، اما زلزله خيز نيست.

پائين ترين سطح زمين فراه در هامون صابري و جهيل سيستان از سطح بحر 470 متر ارتفاع دارد و بعد از گود زره در جنوب نيمروز، پائين ترين سطح كشور مان را نشان مي دهد. اما ولسوالي پرچمن در شمال شرق فراه كه دورترين ولسوالي از مركز فراه محسوب مي شود، از سطح بحر 3098 متر ارتفاع دارد و نشان مي دهد كه فراه در شرق اقليم سرد و هر چه به غرب مي رود گرمتر مي شود. فراه شرقاً و غرباً فاصله كلاني را مي سازد كه از پرچمن تا مرز ايران 511 كيلومتر فاصله را نشان مي دهد.

فراه را شمال هاي گرم تموزي و سياه بادهاي سرد زمستاني در خود مي پيچد. جز ولسوالي هاي گلستان و پرچمن كه اقليم سرد تري دارند، اين دو شَمال تمام نقاط اين ولايت را در طول سال آزار مي دهند. شَمال هاي گرم تموزي كه از دامنه هاي كوه اناردره برمي خيزند، به عرض حدود 80 كيلومتر، در مسير دشت بابوس به سوي دشت محمد آباد و درزك و بادك تا ولسوالي جوين در شرق جهيل سيستان كشيده مي شود كه اكثر با ريگ روان و توفان هاي شني مي باشند.ريگ روان در بعضي نقاط اين مسير تپه هاي بزرگي را مي سازد و گاه مركز ولسوالي جوين را زير ريگ فرو برده و حاصلات آن را از بيخ و بن مي كشد.

ولسوالي جوين با عبور از دشت دغال دختر در گود وسيعي قرار دارد و چون حد فاصل ميان اين گود و جهيل سيستان را "پت جوين" مي سازد، لذا گاهگاهي ريگ هاي روان قادر به عبور از پت جوين نشده، درمركز دهات اين ولسوالي چنان نشست مي كنند كه زندگي را در آن ناممكن مي سازند.

بيشتر بخش هاي جنوب فراه در تاريخ سيستان جزئي از سيستان قديم به حساب مي آيد و بخشي از آن كه به سبزوار(شيندند) چسپيده، بخشي از خراسان كهن شمرده شده است. نام جاهاي خاص و تاريخي در فراه چون تخت رستم، قلعه كك كهزاد، شهر اسفنديار و غيره، نشان مي دهند كه هنوز مهر سيستان قديم از فراه زدوده نشده است و شاهدي بر سيستان بودن آن است. اسكندر مقدوني نيز در 250 قبل از ميلاد از فراه عبور كرده و به سلسله ساختن حصارهاي سكندري در جوين فراه اسكندريه به نام "پروفتازي" ساخته و در تاريخ ثبت شده و نشان مي دهد كه در گذشته جوين پر از آب و پوشيده از مرغزار بوده است. يكي از خط هاي تهاجمي لشكريان چنگيزي به سوي ايران نيز از جوين گذشته كه بر علماي مشهور جويني جفا هاي بسياري روا داشته بودند.

اين حوقل جغرافي مي نويس مشهور عرب در اواسط قرن چهارم هجري، شهر فراه را جلگه پهناوري تصوير مي كند كه خانه هايش گلي و مشتمل بر 60 روستاست كه صاحب باغ ها و كشتزارهاي فراوان است. ميوه فراوان، مخصوصا خرماي زيادي دارد. گرچه امروز فراه باغ هاي منظم خرما ندارد، اما اگر از فرق بامي به خانه هاي مركز فراه نگاه شود، حداقل 400 درخت خرما رامي توان شمرد و هوتلي بنام ( هوتل خرما) در (شابازار) فراه وجود دارد كه در مقابل آن درخت خرمايي سبز است و در موقع حاصلدهي خوشه هاي زرد و بزرگ از گريبان آن به پائين آويزان ميباشد كه تاييديست بر آنجه ابن حوقل در باره آن نوشته است. درختان خرما در بسياري از قراء فراه به صورت پراكنده، ديده مي شود، اما جزئي از باغداري امروزه فراهيان به حساب نمي آيد، بيشتر خود رو و زينتي مي باشند.

ياقوت حموي 200 سال بعد از ابن حوقل در اثر معروفش معجم البلدان، بازهم فراه را با 60 قريه اش تاييد مي كند

كوه هاي فراه از شرق به غرب از سياه كوه به سوي مرز ايران كشيده شده كه هر چه به غرب كشانده ميشوند به همان اندازه، از ارتفاع آن كاسته ميشود و در مرز با ايران به كوه هاي بچه هايي كه شبيه تپه زار اند، منتهي مي گردند و موازي با آن ميان كوه ها فاصله ايجاد شده دشت هاي كلاني را مي سازند. از دامنه هاي سياه كوه در شرق و غرب دو درياي فراهرود با طول 332 كيلومتر (از فاصله سه كيلومتري شهر فراه مي گذرد) و هاروت رود به طول 350 كيلومتر از غرب به شرق كشيده مي شود و هر دو به هامون صابري در مرز ايران مي ريزند. كوه هاي خاكسفيد، بيپچه، چكاو، لور كوه، سياه جنگل، انار دره، قلعه كاه، آتشخانه، كوپال، جوريز، تكه، مرده ها، غوچ، كلنك زده، كرجي، بشتو و خير آباد از كوه هايي به نام فراه مي باشند.

دشت هاي بابوس، محمد آباد، خسپاس، دغال دختر، پت جوين، خوله كفتري، بكوا، و دهها دشت خورد وبزرگ ديگر كه اكثر آنها نام محلي دارند، جنوب و غرب فراه را مي سازند. اكثر اين دشت ها خاكي و شني بوده، آماده كشت و زراعت بوده، در صورتي كه آبهاي فراه مهار گردند، زمين هاي قابل زرع آن براي نيمي از بيكاران كشور زمينه كار را ميسر مي سازند.

فراه كه بيشتر از آبهاي فراهرود و هاروت جهت كشت و زراعت استفاده مي كنند، اكثر آب هاي زير زميني آن شيرين مي باشند.

استفاده از كاريز و واتر پمپ براي زراعت در فراه بسيار معمول مي باشد. بيش از يك هزار نخ كاريز در فراه وجود دارد و با اينكه استفاده از واتر پمپ و خشكاندن آبهاي زير زميني بسياري از اين كاريز ها را خشكانده اما باز هم كاريزهاي زيادي در سرتاسر فراه فعال مي باشند. مردم عموماً آب نوشيدني را از چاه مي كشند و به صورت غير صحي مورد استفاده قرار مي دهند و در شهر فراه نيز سيستم آب صحي وجود ندارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: