فراداتا

(فراداتا‍‍‍‍)؛ مهمترين منبع حيات فراهيان

فراداتا كه امروز فراهرود ناميده مي شود، قديمي ترين اصطلاحي است كه بر اين رود خانه گذاشته شده است، زيرا بدون امواج خروشان اين دريا زندگي و انسان هرگز به سراغ اين وادي نمي آمد. پس زندگي فراهيان مديون اين درياست كه از سياه كوه سرچشمه مي گيرد. و بعد از 320 كيلومتر به هامون صابري مي ريزد.

فراهيان مثل تمام انسانهاي روي زمين دوران كمون و برده گي را در كرانه هاي اين رود خانه گذرانده اند و با گذر از جامعه تيپك فيودالي،اينك پا به پاي امواج خروشان اين دريا قدم بر مناسبات تازه سرمايه داري گذاشته است. اگر تكنالوژي اين دوران طوريكه بر ساير بخشها اثر گذاشته، براي بيش از نيمي آب اين دريا كه همه ساله به هدر مي رود نيز ظرف مهار كننده اي مي آفريد، مطمئناً كه زنده گي فراداتايي ها امروز رنگ و بوي ديگري مي داشت.

فراهي ها در ابتدا به دو طرف اين رودخانه در جاهايي متمكن شدند كه به آب آن دسترسي داشتند، زيرا زراعت، مالداري و توام با آن ابزار ساز ي كه اولين تقسيم هاي كار ميان انسانها بود، فقط با دسترسي به آب فراداتا ممكن بود.اما چون فراهرود در بعضي ماهاي سال يا خشكيده و يا در بعضي از سالها هيچ آب نمي آورد، آرام،آرام فراه نشينان حفر كاريز را آموختند و به اين صورت هر چه اين حفر گسترده تر ميشد،زمين هاي بيشتري زير كشت گندم و جو مي رفت و بستگي برخي از مردم نسبت به فراداتا كاسته مي شد.

بعدها كه ابزار كار مقداري رشد كرد و افراد ماهر براي حفر كاريز ها بيشتر شد، نه تنها مناطقي كه دسترسي به آب دريا نداشتند كه مناطقي با آب دريا دار نيز دست به حفر كاريز زدند تا به اين صورت در طول سال براي كشت غله و آبياري باغات آب هميشگي داشته باشند.

سيستان گذشته كه چهار دريا(هلمند،خاشرود،فراهرود و هاروت)در آن جريان داشتند، چنان پر غله و ميوه بود كه ماليه آن به دربار خليفه، نسبت به خراسان،خوارزم و ايران بيشتر بود. به اين خاطر كاريز در كنار امواج خروشان فراهرود، موهبتي ديگري بود كه مي توانست در خشكسالي ها و يا در طول سال كه دريا مي خشكيد، مشكل آب زارعان فراهي را رفع نمايد.

حفركاريز باعث شد تا آرام،آرام مناطقي چون بكواه و برخي از مناطق ديگري كه بر آب فراهرود و هاروت آباد نبودند، با آب كاريز سبز شوند و به اين صورت كاريز يكي از عوامل گسترش فراه به حساب آمد. اما پيشرفت تكنولوژي نه تنها ظرف ذخيره اي براي فراداتا ايجاد نكرد كه با ورود واتر پمپ و بعد دستگاه برمه چاه و كشيدن آب از اعماق زمين،آرام آرام به خشك كردن كاريز ها شروع كردند و به اين صورت زند گي زراعتي بيشتر به ابزار آهني و ماشين وابسته شد. اما با تمام اين تحولات اهميت حياتي فراهرود، كاهش نيافت و تا هنوز در اكثر قراء  و قصبات فراه در ماه هاي عقرب و قوس، همه دست به دعا و رو به استثقا اند كه اري ببارد تا اين رودخانه بوي حيات و زنده گي فراه نشينان ارزاني كند.

فراه كه بيش از يك ميليون جريب زمين آماده كشت و بيش از پنجاه ميليون جريب زميني كه با بودن آب آماده كشت مي شود، در اختيار دارد، سرزمين زارعان است كه دهقانان با بيل و گاو آهن روح زندگي را بر مردم اين سرزمين عنايت مي دارند و با نهر هاي بومي و قديمي چون جوي فراهرود، جوي سياه جنگل، جوي شيوان، جوي كنسك، سپينه وله،جوي خاكسفيد، جوي مساو،جوي پنج جفت گاو، جوي روكن، جوي رج، جوي بشتو، جوي غلامان، جوي ريگي، جوي يزده، دونهر دارآباد، جوي نوده، جوي تيوسك، جوي كوكبالا، جوي شيخ، جوي كوكشيب، جوي تجگ و دهها جوي خورد و بزرگ ديگر كه هر سال با بيل و عرق دهقانان كار مي شوند، نقش اصلي آبياري اين ولايت را به دوش مي كشند و طراوت حيات به آن مي بخشد.

به اين خاطر اهميت فراداتا، اعتبار امواج خروشان او، ارزش فراه بودن فقط در دستان پر آبله و پاهاي تركيده و پر پينه دهقانان زحمتكش و شرافتمند اين سرزمين گره خورده است كه فقط با اين ارزش مي توان اين سرزمين و باشنده گان آن را تعريف و تشريح كرد.

منبع: مجله فراه 

مسئول: داد نوراني

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: